Giriş
Finansal teknolojiler (fintech) ve geleneksel bankacılık kurumları, son yıllarda dijital dönüşüm sürecinde birbirlerinin doğal müttefikleri hâline gelmiştir. Bu işbirliğinin merkezinde ise Banking as a Service (BaaS) yani Hizmet Olarak Bankacılık modeli yer almaktadır. BaaS, fintech şirketlerinin bankaların altyapısını API’ler aracılığıyla kullanarak kendi uygulamalarında finansal hizmet sunmasına olanak tanır. Bu makalede, BaaS modelinin teknik altyapısı, kullanım senaryoları, dünyadan ve Türkiye'den örnekler, regülasyon uyumu ve bu işbirliklerinin sunduğu yeni gelir modelleri ele alınacaktır.
BaaS Nedir ve Nasıl Çalışır?
Banking as a Service (BaaS), üçüncü taraf fintech firmalarının lisanslı bankaların temel finansal hizmet altyapılarına erişmesini sağlayan bir hizmet modelidir. Bu erişim genellikle RESTful API'ler üzerinden sağlanır ve ödeme başlatma, hesap yönetimi, kredi verme, kart çıkarma gibi hizmetlerin fintech platformlarında sunulmasına imkân tanır.
BaaS Yapısının Bileşenleri:
- Lisanslı Banka Altyapısı: Hesap, kredi, ödeme sistemleri gibi temel bankacılık hizmetleri.
- API Katmanı: Güvenli iletişim ve veri alışverişi sağlar. API Nedir?
- Fintech Platformları: Kullanıcı arayüzü ve müşteri deneyimini sağlayan taraf.
- Regülasyon ve Uyumluluk Katmanı: KVKK, PSD2, EBA gibi düzenlemelere uyum sağlar.
Fintech – Banka İşbirliği Modelleri
BaaS çerçevesinde fintech şirketleri ve bankalar farklı entegrasyon seviyelerinde işbirliği yapabilir:
a) API Tabanlı Entegrasyon
Fintech, bankanın sunduğu API'leri kullanarak ödeme, bakiye sorgulama ve kredi başvurusu gibi hizmetleri sunar.
b) Beyaz Etiketli Bankacılık (White Label Banking)
Banka, fintech’in markası altında hizmet verir. Kullanıcı bankayı görmez; tüm deneyim fintech arayüzünden sağlanır.
c) Ortak Ürün Geliştirme
Banka ve fintech ortaklaşa yeni bir dijital ürün geliştirir. Örneğin, mikro yatırım uygulaması veya bütçeleme yazılımı.
Gelir Modelleri ve Ticari Fırsatlar
1. Komisyon Bazlı Model
Her işlem üzerinden belirli bir komisyon alınması.
2. Abonelik Bazlı Kullanım
Fintech’in bankacılık altyapısına aylık/ yıllık abonelik ödemesi yapması.
3. İşlem Bazlı Faturalama (Pay-per-use)
Yapılan işlem sayısına göre dinamik ücretlendirme.
4. Ortak Gelir Paylaşımı
Yeni müşterilerin getirilmesi karşılığında gelir paylaşımı modeli.
Dünya’dan Örnekler
- Solarisbank (Almanya): Avrupa’da birçok fintech firmasına lisanssız bankacılık hizmeti sunar.
- BBVA Open Platform (ABD): API bankacılığına öncülük eden örneklerden.
- Railsr (İngiltere): Beyaz etiketli dijital banka altyapısı sağlar.
Regülasyon ve Uyum Süreçleri
- KVKK ve GDPR: Kişisel veri işleme süreçleri için açık rıza ve güvenlik zorunlulukları
- MASAK Uyumu: Kara para aklama önleme sistemleri entegrasyonu
- BDDK Denetimi: Lisanslı bankaların yükümlülükleri
WAGONN’un Rolü
WAGONN, fintech ve banka entegrasyon projelerinde danışmanlık ve teknik geliştirme desteği sunar. Özellikle API güvenliği, veri şifreleme, PCI DSS uyumu, microservice mimarisi ile ölçeklenebilirlik ve regülasyonlara uygunluk konularında uzmanlık sağlar.
Sonuç
BaaS, geleneksel bankacılığı dijital çağın ihtiyaçlarına entegre eden bir köprü işlevi görmektedir. Fintech ile yapılan işbirlikleri hem finansal kapsayıcılığı artırmakta hem de bankalara ve teknoloji firmalarına yeni gelir modelleri sunmaktadır. Türkiye’nin bu alandaki regülasyonel açıklığı ve teknik kabiliyeti, BaaS ekosisteminin gelişimi için önemli bir avantaj sağlamaktadır. WAGONN gibi danışmanlık firmaları, bu dönüşümde stratejik teknoloji partneri olarak öne çıkmaktadır.
